Prostaatkanker
Wat is prostaatkanker, hoe ontstaat het en hoe vaak komt het voor?
De prostaat is een klier van het mannelijk voortplantingsstelsel. Hij ligt onder de blaas en boven het rectum (het rectum of de endeldarm is het laatste deel van de dikke darm, dat eindigt in de anus). De prostaat is bij jonge mannen ongeveer zo groot als een walnoot en ze omgeeft een deel van de urinebuis.
Bij prostaatkanker vormen zich kwaadaardige cellen in het weefsel van de prostaat. Een kwaadaardige prostaattumor veroorzaakt in een vroeg stadium meestal nauwelijks klachten. Prostaatkankercellen kunnen zich verspreiden via het lymfestelsel of via het bloed en zo uitzaaien, bijvoorbeeld in de lymfeklieren en het bot.
Bij oudere mannen kan de prostaat ook goedaardig vergroot zijn en klachten geven. Die goedaardige vergroting van de prostaat (benigne prostaathyperplasie) is geen prostaatkanker.
Prostaatkanker blijft de meest voorkomende kanker bij mannen. Het is evenwel een zeer brede noemer voor één ziekte waarbij er toch een groot verschil kan zijn op het gebied van agressiviteit en dus ook prognose van de tumor.
bron: Kom op Tegen Kanker
Hoe kan je prostaatkanker herkennen en hoe wordt de diagnose gesteld?
De meeste patiënten ervaren geen symptomen van prostaatkanker. Enkel in vergevorderde stadia van de kanker zullen patiënten klachten ervaren (door lokale doorgroei of uitzaaiingen naar bv. het bot). Hierdoor is het vroegtijdig ontdekken van de ziekte niet altijd gemakkelijk. Tot op heden is er ook geen ideale manier van screening voor prostaatkanker, zoals deze bestaat bij borst (mammografie)- of colonkanker (iFOPT ). Er bestaat wel een PSA-test in het bloed van de patiënt. Rond het gebruik van deze test blijft er weinig consensus. Op heden zijn er gesprekken op Europees niveau om deze systematisch in te voeren bij risicopatiënten (leeftijd tussen 50-75 jaar, familiaal/genetische voorgeschiedenis ...). Het nadeel van PSA-meting in het bloed is dat deze waarde door meer factoren dan enkel prostaatkanker kan veranderen (prostaatinfectie, goedaardige vergroting, urineretentie, ...). Hierdoor zouden meer patiënten soms onnodige diagnostische testen moeten ondergaan en soms overdreven behandelingen krijgen. Anderzijds is het tot op heden de enige merker die we kunnen gebruiken, is het weinig invasief en is ook de aanpak door de uroloog er sterk op vooruit gegaan. Zo zullen we vaak eerst een echo of MRI van de prostaat uitvoeren alvorens een biopsie uit te voeren van de prostaat. Wanneer we een laagrisico tumor ontdekken, zullen we ook niet meer elke patiënt behandelen met een operatie of bestraling en soms eerst afwachten. Hierdoor vermijden we onnodige behandelingen voor de ene patiënt en kunnen we toch vroegtijdig andere patiënten blijven vinden die baat hebben bij een behandeling voor een intermediair of hoogrisico prostaatkanker. Vraag dit zeker na bij uw uroloog.
De diagnose wordt uiteindelijk gesteld door middel van een biopsie van de prostaat (zie infobrochure prostaatpunctiebiopsie). Deze worden via de darm (transrectaal) geprikt, ofwel via de huid (transperineaal). Uw uroloog zal bekijken op welke manier dit best gebeurt. Vaak wordt er voorafgaand wel een MRI van de prostaat uitgevoerd. Wanneer de diagnose wordt bevestigd, zal de uroloog bekijken of er noodzaak is voor verdere staging (zoeken naar eventuele klier-of orgaanuitzaaiingen) door een CT van de buik en botscan. Tegenwoordig worden deze scans soms vervangen door één nucleaire scan (PSMA PET CT).
Hoe wordt prostaatkanker behandeld?
Er zijn verschillende behandelingen mogelijk voor prostaatkanker. De meest toegepaste behandelingen zijn actieve opvolging, een operatie (radicale prostatectomie +/- lymfeklierdissectie) of bestralingen (radiotherapie) met of zonder hormoontherapie. De prostaatkanker krijgt een Gleasonscore van 6 tot 10 of een ISUP score van 1 tot 5 (deze laatste komt overeen met de Gleasonscore maar is de nieuwere en meer eenvoudige score). Deze scores zeggen hoe agressief de prostaatkanker groeit. Hoe hoger de score, hoe agressiever de prostaatkanker.
Bij een vroeg ontdekte prostaatkanker met een lage Gleasonscore hebben actieve opvolging, operatie en bestralingen een gelijkwaardige uitkomst, met verschillende nevenwerkingen. Bij prostaatkanker met uitzaaiingen krijg je hormoontherapie voorgesteld, meestal in combinatie met een andere hormonaal product, chemotherapie of nieuwere medicatie. De behandeling moet dan de groei van de kanker vertragen en symptomen voorkomen, uitstellen of verminderen.
Stel je arts gerust vragen over de voorgestelde behandelmogelijkheden en over mogelijke bijwerkingen van de behandeling.
bron: Kom op Tegen Kanker